Renesansowy Zamek Suski w ikonografii
W bardzo bogatych zbiorach archiwalnych i ikonograficznych działającego od 2007 roku we wnętrzach zamkowych Muzeum Miejskiego, znajduje się wiele wizerunków obiektu.
Rozpoczynamy od jednego z najstarszych graficznych przedstawień, zatytułowanego: „Zamek w Suchej” z rozwinięciem: „był między górami obronnym przytułkiem w wielu woynach [...]”, wykonanego przez niemieckiego rysownika Johanna Friedricha Franza Brudera (1782–1838) pod koniec XVIII wieku, a reprodukowanego w warszawskim Zakładzie Litograficznym Louisa Letronne’a, malarza, rysownika i litografa, właściciela pierwszego na terenie Warszawy zakładu Hitograficznego. Zakład zorganizowany on został jako przedsiębiorstwo dochodowe przy Biurze Sztuk Pięknych, prowadzącym sprzedaż dzieł sztuki, wizerunków rezydencji magnackich i sławnych postaci.
Johann F. Bruder był rysownikiem, który popełnił wiele widoków miast i zabytkowych rezydencji nie tylko na terenie Galicji, ale również innych zaborów. W ten sposób powstał cenny almanach historyczny, utrwalający wizerunki zabytków oraz ważnych postaci historycznych z przełomu XVIII i XIX wieku. Stanowi on obecnie ważne źródło do badań historycznych i architektonicznych. Johann F. Bruder zaprezentował zamek w Suchej wraz z fragmentem zabudowy gospodarczej od strony wschodniej. Otoczony wówczas wysokim kurtynowym murem przypomina monumentalny kompleks, porównywalny do twierdzy obronnej. Mur z usytuowaną w centralnym punkcie bramą wjazdową, był zaopatrzony w strzelnice. Powstał prawdopodobnie w czasach, kiedy właścicielem zamku był Piotr Komorowski, o czym świadczyć może zapis Andrzeja Komonieckiego w „Dziejopisie Żywieckim”.
[1614] (…) Tenże Jego Mość pan Piotr Komorowski tegoż roku zamek sobie grzeczny i [w]spaniały tamże w Suchej wymurował, w którym ozdoba i przestrzeństwo wielkie jest, gdzie i kaplica ozdobna świętego Piotra Apostoła, patrona jego zostaje, jako się to w ołtarzu pokazuje, iż na krzyżu na dół głową zawieszony i wymalowany jest i tam msze święte pod czas odprawują się, będąc tam tajemnice msze świętej według żywota Pana Jezusowego po ścianach dokoła pomalowane. Na którym zamku nad bramą taki napis na kamieniu wykonany zostaje i każdy wstępujący to pismo rzetelnie czytać może w te słowa:
„Petrus de Komorow, comes de Orawa et Liptow, capitaneus Oświecimensis, Catharina de Przeręb Przerębska, anno Domini 1614”.
Nie możemy jednak wykluczyć, że został zmodernizowany, tak samo jak wnętrza obiektu, którym nadano barokowy styl na przełomie XVII i XVIII wieku. Z ponad muru wyłania się widok na dwie czworoboczne wieże, dostawione do dwóch narożników południowego skrzydła zamku, dzieło księżnej Anny Konstancji z Lubomirskich Wielopolskiej voto Małachowskiej z 1707 roku (alias „Białej Damy”). Wieże te pełniły funkcje mieszkalne oraz obronne, poprzez usytuowane w nich strzelnice kluczowe. Kolejny z przedstawicieli rodu Wielopolskich – Jan, właściciel Suchej od 1740 roku, przeprowadził dalszy remont całego zespołu. Wzniósł od strony północnej kilka oficyn, pełniących funkcję parterowych zabudowań gospodarczych, które stworzyły „dodatkowy dziedziniec” w typie francuskiego „avant cort”. Trzy z nich są jeszcze widoczne na planie katastralnym Suchej z 1844 roku. Wzniesione w jednej linii, usytuowane od północy, wyznaczały dodatkową oś rezydencji. Nabrała ona cech założenia typu entre court et cardin (fr. „między dziedzińcem a ogrodem”). Budynki te zostały wyburzone przez Branickich w 2. poł XIX wieku, co wiązało się zarówno ze zmianą funkcji zamku oraz nową koncepcją założenia ogrodowego.
oprac. Barbara Woźniak
Elektroniczny Rejestr Kapliczek
_1200x800.jpg)
KLAUZULA INFORMACYJNA
